فرمان برقی (EPS)
این روزها تقريباً همه خودروهاي داخلي و خارجي مجهز به سيستم فرمان پذيري کمکي هستند. اين سيستم کمکي معرف حضور همه است و اکثر رانندگان تجربه رانندگي با آن را دارند. سيستم کمکي فرمان پذيري در دو نوع هيدروليکي و برقي در خودروها موجود است. عملکرد نوع هيدروليکي (Hydraulic Assist) اين گونه است که در ابتدا نيروي دوراني از طريق تسمه اي از ميل لنگ (Crankshaft) و يا توسط يک موتور الکتريکي به روغن موجود در مخزن واقع در کاپوت وارد مي شود. روغن از طريق لوله هايي وارد جعبه فرمان مي شود و هنگام چرخيدن فرمان به پيستون موجود در جعبه فرمان، در جهت چرخش، نيرو وارد مي کند و فرمان پذيري را براي ما بسيار آسان تر مي کند. اين سيستم به محض چرخيدن فرمان شروع به کار مي کند و روغن را به چرخ دنده ها مي رساند. در نوع برقي (Electric Assist) با استفاده از يک موتور الکتريکي نيروي کمکي به چرخ دنده ها مي رسد. در اين سيستم، موتور الکتريکي مستقيم به چرخ دنده هاي جعبه فرمان و يا به ميله مرتبط کننده فرمان به جعبه فرمان، نيرو وارد مي کند.
مزیتها
فرمان (EPS ) امروزه جایگزین فرمان هیدرولیک،در تعداد زیادی از خودروهای جدید شده است. یکی از مزیتهای EPS حذف شدن پمپ هیدرولیک فرمان است که از8تا10اسب بخار از قدرت موتور رامصرف می کند. همچنین حذف شدن مایع هیدرولیک ،شلنگها،نشتیهای آن ونیز عدم نیاز به چک کردن آنها از مزیتهای این سیستم می باشد.این سیستم همچنین آرامتر از فرمان هیدرولیک کار می کند. زیرا نه صدای پمپ وجود دارد ونه مایع در داخل شیلنگها وسوپاپها،اما برجسته ترین تفاوت در فرمان پذیری ومنظم بودن فرمان آن است.
فرمان (EPS ) حتی هنگامی که موتور خاموش باشد نیروی کمکی برای پیچیدن فرمان را تهیه می کند. همچنین این سیستم در مصرف سوخت نیز صرفه جویی می کند زیرا وزن کمی دارد وموتور DC آن فقط هنگامی که نیاز باشد به ما کمک می کند.(هنگام پیچیدن فرمان )، سیستم (EPS ) به وسیله یک موتور12ولت کار می کند وبه موتور خودروبرای منبع انرژی وابسته نیست. بنابراین حساسیت فرمان حتی هنگامی که موتور خاموش است تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
حساس به سرعت
سيستم فرمان پذيري حساس به سرعت يک مکانيزم اضافه شده به سيستم هاي کمکي است و مي تواند در هر يک از سيستم هاي کمکي ديگر به کار رود. البته در سال هاي اخير اکثر خودروهاي روز دنيا مجهز به فرمان برقي شده اند، پس در سال هاي اخير سيستم حساس به سرعت بيش تر در نوع کمکي برقي يافت مي شود. کنترل فرمان در سرعت هاي بالا بسيار حياتي و مهم است. حال اگر فرمان مجهز به مکانيزم کمکي باشد کنترل آن بسيار سخت تر مي شود، زيرا با وجود سيستم کمکي به تيزي و چابکي خودرو بسيار اضافه مي شود و با کوچک ترين خطا ممکن است کنترل خودرو کاملاً از دست برود. البته اين مسئله به وزن و هندلينگ خودرو نيز مربوط است. به همين منظور از يک سيستم کنترلي، که با توجه به سرعت خودرو کار مي کند، استفاده مي شود. اين سيستم از نيروي کمکي فرمان در سرعت هاي بالا مي کاهد، به بياني ديگر ميزان سفتي فرمان با سرعت خودرو نسبت مستقيم پيدا مي کند، يعني هر چه سرعت خودرو بيش تر شود، فرمان نيز سفت تر مي شود. اين سيستم با کاهش سرعت خودرو به تدريج از ميزان سفتي فرمان مي کاهد و عملکرد مکانيزم هاي کمکي را در فرمان پذيري محسوس تر مي کند. همه اطلاعات مورد نياز براي اين سيستم از سنسورهايي دريافت مي شود که با استفاده از داده هاي آن ها مي توان شتاب و سرعت خودرو را تشخيص داد. پس در ابتداي حرکت، که سرعت کم است، فرمان پذيري نرمي را در اختيار داريم تا بتوانيم به راحتي و بدون نياز به نيروي زياد تغيير جهت دهيم. مثلاً براي ورود و خروج از پارک و يا عبور از مسيرهاي پرپيچ و تاب مانند کوچه هاي تو در تو، نياز داريم به راحتي تغيير جهت دهيم و اين سيستم نيز اين امکان را به ما مي دهد. فرمان حساس به سرعت در سيستم کمکي هيدروليکي توسط يک موتور الکتريکي ميزان فشار روغن را کنترل مي کند و از اين طريق مي تواند در ميزان سفتي فرمان تأثيرگذار باشد. اين سيستم در فرمان برقي با تغيير در ميزان ولتاژ واردشده به سيستم کمکي برقي، آن را کنترل مي کند. به اين صورت که با افزايش سرعت، ولتاژ کم تري به موتور برقي وارد مي شود و همچنين با کاهش سرعت، ولتاژ بيش تري به موتور برقي وارد مي شود. در صورت بروز مشکل براي سيستم حساس به سرعت، اين سيستم از مدار خارج مي شود و پس از خروج از مدار، فرمان پذيري کمکي در هر سرعتي کاملاً فعال مي شود و مانند خودروهاي بدون سيستم حساس به سرعت رفتار مي کند. اين اتفاق اين امکان را به راننده مي دهد تا بتواند بدون اعمال نيروي زياد به فرمان به مسير خود ادامه دهد تا در فرصت مناسب نسبت به تعمير اين سيستم ايمني اقدام کند.
